ASÜ’de Islahat Fermanına Giden Süreç Konuşuldu

Aksaray Üniversitesi (ASÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nce düzenlenen Felsefe Toplantısı’nda konuşan Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Eyyub Şimşek, Osmanlı modernleşmesinin tarihsel süreç içerisinde farklı ekolleri takip ettiğini söyledi.

“Modernleştiricilerin Nüfuz Mücadelesi ve Islahat Fermanına Giden Süreç” başlıklı bir sunum yapan Şimşek, Osmanlı’nın son döneminde reform demenin, aynı zamanda siyasi entrika anlamına geldiğini belirtti. Islahat Fermanı denilince, fermanın getirmiş olduğu yenilikler üzerinde durulduğunu ancak, fermanın ortaya nasıl çıktığı sorusunun net olarak cevaplanamadığını vurgulayan Eyyub Şimşek, “Bunun sebebi aslında basit; “Avrupa’da, Amerika’da arşivler saklanıyor, gösterilmiyor” eleştirisi yapılır ama bizde de durum çok farklı değil. Arşivlerimiz açık ama kapalı” dedi. Islahat Fermanına giden süreci anlatan bir eserin Türkiye şartlarında mevcut olmadığını, bu nedenle Fransa’da araştırmalar yaptıklarını belirten ASÜ Öğretim Üyesi “Çünkü Islahat Fermanı’nın ilanı sürecinde etkili olan devletlerden birisi Fransa’dır. Fakat sadece Fransa arşivi yetmiyor; bu nedenle İngiltere ve Avusturya arşivlerine de girmek gerekiyor” dedi. Osmanlı’nın, 19’uncu yüzyıla geldiğinde artık kendi ayakları üzerinde durabilecek bir yapıya sahip olmadığına değinen Şimşek, şunları söyledi: “Osmanlı, dış politikada kendisine bir dayanak bulmak zorunda kaldığını anladığında, ilk olarak Fransa’ya yaklaşmıştır. Ancak Fransa ile ortaklık, özellikle Napolyon’un Fransa’nın başına geçmesiyle sekteye uğramıştır. Bu boşluğu daha sonra İngiltere doldurmuştur. 1812 yılından 1853 yılına kadar İstanbul’da ağırlığı olan devlet İngiltere’ydi. Bu süreç içerisinde İngiltere, çeşitli anlaşmalarla uluslararası ticaret konusunda belirleyici olmuştur.”

26’ncısı düzenlenen Felsefe Toplantısı’nın son bölümünde, ASÜ Öğretim Üyesi Şimşek, öğrenci ve akademisyenlerden gelen soruları yanıtladı.