Lastik Geri Dönüşümü Altın Madeni gibi iş

Türkiye’de, özellikle de Aksaray’da fazla bilinmeyen bir iş kolu olan Lastik Dönüşümü, yaklaşık 6-8 ay gibi kısa bir süre içerisinde kendini amorti etme özelliği ve yüksek kazanç kapasitesi ile Altın Madeni gibi iş olarak nitelendiriliyor.

Yeni yatırım alanları içerisinde önemli bir konuma sahip olan, ancak buna rağmen gerek Türkiye’de gerekse özellikle de Aksaray’da fazla bilinmeyen bir iş kolu olan Lastik Geri Dönüşümü Sektörü Altın Yumurta Yumurtlayan Tavuk tabirine uygun en verimli iş kollarından birisi.
Efem Proje ve Danışmanlık Şirketi Kurucusu ve Sahibi Metin Kurt, bu iş kolunda gerek devlet desteğinin önemli ölçüde yüksek olması, gerek 6 ila 8 ay gibi kısa bir süre içerisinde yapılan yatırımın amorti edilmesinin neredeyse garanti olması nedeniyle Lastik Geri Dönüşümü’nün çok önemli bir özelliği olduğunu belirtiyor.
Türkiye Geneli’nde şu anda bu konuda sadece 3 ya da 4 fabrika olduğunu belirten Efem Proje Sahibi Kurt, İç Anadolu Bölgesi’nde ise bu konuda yatırım olmadığının altını çizerek; “İç Anadolu bu iş kolunda tamamiyle bakir. Bu iş koluna yapılacak yatırım beklenenin çok üzerinde bir verim alınmasına neden olacaktır. Yatırımcıların bu konu üzerinde düşünmeleri gerek Aksaray gerekse ülke ekonomisi ve yatırımcılar için çok büyük yararlar sağlayacaktır” diyor ve bu işkolu ile ilgili şu bilgileri veriyor:
PİROLİZ SİSTEMİ NE DEMEK?
• Çöp yığınları içindeki cam ve metallerin ayrılmasından sonra geriye kalan ve işe yaramaz gibi görünen organik maddelerin; hava kullanılmadan ısıtılarak: gaz, sıvı yakıt ve kömüre, yani karbona dönüştürülmesi işlemidir.
• Piroliz işlemi atıklara uygulanacak en kazançlı ve en güvenli yöntemdir.
ATIK LASTİK GERİ DÖNÜŞÜMÜ NETİCESİ ORTAYA ÇIKAN SONUÇLAR;
• Atık lastiklerin % 100’nün geri dönüşümü sağlanıyor.
• Proseste hiçbir kimyasal katkı maddesi kullanılmıyor. (yani dönüştürüm işlemi tamamen çevre dostu)
• İşlem tam anlamıyla Katma değer yaratıyor. (elde edilen ürünlerin tamamı piyasa değeri ve yüksek talebi olan sanayi hammaddeleri)
• Sistemi çalıştırmak son derece kolay ve işletme maliyetleri çok düşük.
• İşletme için gereken atık lastiğin maliyeti neredeyse sıfır ve temini son derece kolay.
• Sistemde atık lastiğin yanında lastik üretimi sonucu doğan hurda lastik bileşenlerinin de (hamur, yanık hamur, kırpıntı, iç lastik,vs.) geri dönüşümü mümkün.
• 6 ay gibi kısa bir sürede yeni bir tesis kurulup çalıştırılır vaziyete getiriliyor.
• Geri dönüşüm yöntemi, kauçuk ve plastik bazlı bütün malzemelere uygulanabiliyor.
• Alternatif bir enerji kaynağı yaratarak ülke olarak petrole olan bağımlılığımızı azaltacak bir seçenek sunuyor.
• Hükümet ve yerel yönetimlere atık lastik geri dönüşümü sağlama, çevre kirliliği ile mücadelede büyük ekonomik ve sosyal kolaylıklar sağlıyor.
• Atık lastiklerin birikimden doğan çeşitli hastalıkların yayılması engelleniyor.
• Piroliz sonucu üretilen gaz uygun işlenme sonucu yüksek ekonomik değer taşıyor.
• Piroliz işlemi sonucu elde edilen karbon siyahı ile çelik tel karışımı ise mıknatıslar vasıtasıyla ayrıştırılıyor ve çelik teller atık tel toplama havuzuna, karbon siyahı ise uygun boyuta getirilip torbalanmak üzere öğütme ve paketleme ünitesine gönderiliyor.
• Öğütme işlemi sonucu ortalama 30-40 mikron boyuta ufaltılan ‘Piroliz Karbon Siyahı’ (CBp)’ ise torbalanarak satışa hazır ürün hale getiriliyor.
• ATIK LASTİK GERİ DÖNÜŞÜM SOUNUCU ELDE EDİLEN ÜRÜNLERİN YÜZDELERİ;
• Piroliz uygulaması sonucunda geri dönüşüm, işleme giren lastik miktarına ve cinsine göre;
• %35-%42 Yağ
• %35-%45 Karbon Siyahı
• %12-%15 Atık Çelik Tel
• % 7-%12 Gaz
olarak ayrıştırılıp farklı ürünlere dönüştürülüyor.
• Piroliz işlemi sonucu geri dönüştürülen lastiğin cinsine göre lastik miktarının %35-%42’si oranında atık yağ elde ediliyor.
• Elde edilen ürün “atık yağların kontrolü yönetmeliğine göre” 1. sınıf atık yağ kategorisine dahil edilmiştir.
• Üretilen yağlar, atık yağ taşıma lisansı olan araçlarla rafinerilere ve atık yağ geri dönüşüm tesislerine gönderilip ve oralarda değerlendiriliyor.
• Tamamen Petro dizel özelliğindeki bu yağ, hurda lastiklerden, ısıl işlem sonucu elde edilen bir petrol türevi.
• Bu atık yağ, Bakanlıktan gerekli izin alındığında, ısı üretmek amacıyla brülörlerde ve dizel motorlarda yakılarak enerjiye dönüştürülme işlevinde kullanılıyor.
• Yağın ayrıştırılması neticesinde önemli ölçüde beyaz ürün (nafta) ve siyah ürün (6 numara fuel-oil) elde ediliyor.

KARBON SİYAHI
• Piroliz işlemi ile geri kazanılan temel madde karbon siyahıdır.
• Geri kazanım işlemi sonucunda lastik miktarının %35-%45 kadarı(işleme giren lastiğin cinsine göre) karbon siyahı olarak geri kazanılıyor.
• Karbon siyahı günümüzde birçok sanayi kolunda temel hammadde veya katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.
• Karbon siyahı, yapısına ve kullanım oranına bağlı olarak kauçuk bazlı maddelerin dayanıklılığını, direncini, rengini geliştirmekte ve bunların genel performanslarını son derece arttırmaktadır.
• İşlemi sonucu ortaya çıkan proliz karbon siyahı, (CBp) piyasa karbon siyahına kıyasla çok daha ekonomik.
• O nedenle belli üretim sahalarında dolgu ve katkı malzemesi olarak kullanılmaya ÇOK UYGUN bir ürün.
KARBON SİYAHININ KULLANILDIĞI DEĞİŞİK SANAYİ KOLLARINDAN BAZILARI
• Kablo
• Konveyör bant
• Taşıyıcı bantlar
• Hortum
• Paspas
• Siyah poşet
• Kauçuk hamurla karışım
• Araba yedek parçaları
• Isı yalıtım
• Kauçuk malzemelerde boya maddesi
• Taban malzemesi
• Plastik
• Yangın söndürme
• HURDA ÇELİK TEL
• Ömrünü tamamlamış lastiklerin piroliz işlemi, yani geri dönüşümü sonucu işleme giren lastiklerin cinsine bağlı olarak pirolize giren lastik ağırlığının %12 – %15 miktarı kadar hurda tel, çelik tel elde edilmektedir.
• Preslenerek satışa hazır hale getirilen hurda çelik tel, bilindiği gibi hurdacı ve haddehanelere satılmakta.
GAZ: Piroliz işlemi esnasında yoğunlaştırılamayan gazların; Kalorifik değer olarak doğal gazdan daha üstün olduğu, kalori değerleri ile sabittir. Uygun şartlarda depolanabilmesi halinde doğal gaz ve propan yerine kullanılıyor. Elektrik ve ısı üretmek amacıyla brülörlerde yakılıyor. 10 ton atık lastik/gün işleme kapasitesinde Sistemden ortalama %7-%12 gaz üretiliyor. Bu da ortalama 900-1000 m³/gün gaz üretimini sağlıyor.
ATIK LASTİKLER NEREDEN VE NASIL TEMİN EDİLİR?
Türkiye’de yıllık ömrünü tamamlamış lastik yaklaşık 300.000 ton civarında. Yasaya göre lastik üretici firmaları, ürettikleri lastiğin %60 oranını geri toplama zorunda. Bu amaçla, lastik üreten firmalar birleşerek; LASDER adında bir dernek oluşturdular. LASDER, lastik üretici firmaları adına atık lastikleri toplayarak geri dönüşüm tesislerine ücretsiz olarak vermektedir. Ayrıca lastik üretimi sırasında ıskarta olarak çıkan atık lastik miktarı yaklaşık aylık 2000 tondur. Bu lastikler üretici firma tarafından talep edildiğinde ücretsiz olarak verilmektedir. LASDER’in tüm masrafları, lastik üreticisi firmalar tarafından karşılanmaktadır.
Araştırmalarım sonucu geri dönüşüm tesisinin verimlilik ve karlılık açısından kapasitesinin; minimum 20 ton/gün lastiği geri dönüştürecek düzeyde olması gerekiyor.
Geri dönüştürülen lastikten elde edilen yakıt ilk aşamada ham petrol görünümünde, ancak dilenirse aynı tesise ilave olarak bir başka işlem eklenmesi sonucu zeytin yağ görünümüne getiriliyor. 20 ton/gün kapasiteli bir tesis için gerekli olan minimum 5 dönüm arazi içinde 1000m² kapalı alan gerekiyor. Bina yüksekliğinin ise 9m olması yeterli.
ATIK LASTİK İŞLEME TESİSİ
Tesisin kurulması ve üretime geçme süresi yaklaşık 6 aydır. BU TESİSİN ÜRETTİĞİ GAZ ve SIVI YAKIT, YANİ FUEL OİL; BİYODİZEL ve ÇÖP DÖNÜŞTÜRME TESİSLERİNDE DE KULLANILABİLİR.BÖYLELİKLE BİYODİZELİN ISITILMASI İŞLEMİNİN MALİYETİ SIFIR MALİYETE ÇEKİLİRKEN, ÖTE YANDAN ÇÖP DÖNÜŞTÜRME TESİSİSİNDE DAHA FAZLA ELEKTRİK ÜRETİMİ ELDE ETMEK DE SÖZ KONUSU OLACAKTIR. 20 TON/GÜN KAPASİTELİ ATIK LASTİK İŞLEME TESİSİ 2000 m³/GÜN GAZ ÜRETECEKTİR.
Reaktörün ısıtılması için tesisin kendi ürettiği LPG, ve ihtiyaç duyulan elektrik içinse yine tesisin üreteceği Lastik Petrolü (Pirolitik Yağ) kullanılacağından, bu kalemlerde masraf sıfırdır. Günlük ortalama bakım ve ofis gideri olarak, abartılı kabul edilse de 500 TL alınabilir. (Aylık 15.000,00 TL) Günlük nakliye tutarı 1.000 TL kabul edilebilir. (Aylık 30.000 TL)
NE YAPILMALI?
Belediyelerimiz için 20 – 25Ton/Gün kapasiteli bir tesisin ideal olduğunu düşünüyorum
Çünkü; birden fazla Belediye’nin kendi bünyelerinde bu kapasiteli tesisleri oluşturması durumunda, hem ham madde kaynağının temini konusunda sıkıntının olmaması söz konusu olacak, hem de sağlanacak istihdam dikkate alındığında işsizlik konusunda çözüm yaygınlaştırılmış olacaktır.
Öte yandan, bu tesislerin ürettiği ürünler dikkate alındığında, bu ürünlerden yapılacak çok farklı, talebi oldukça yüksek ve son derece olumlu özelliklere sahip yeni malzemeler ile, yine bu üretimlerin sonucunda elde edilen bazı ürünlerin bir takım tesislerin de girdi kaynaklarını üretmesi sonucu, bu tesisleri kurmakla; bir yanda yeni istihdam alanları yaratılırken, öte yanda hem kent yaşamı kolaylaştırılacak ve hem de kent’e ait sanayi kuruluşlarının enerji girdileri inanılmaz biçimde aşağıya çekilerek rekabet olanakları yükseltilecektir.
Öte yandan Tüm bunlar; RİSK FAKTÖRÜ TAŞIMAYAN, HIZLI VE ÇABUK KURULAN, ÜRETİMLERİNİ DERHAL DEĞERLENDİREN, YENİ TESİS VE YATIRIMLARI YARATARAK BUNLARA KAYNAKLIK YAPAN KONUMDA OLMASI, BU PROJELERİMİZİ OLMAZSA OLMAZ KONUMUNDA TUTUYOR.
Bu ifadenin açılımını örneklemek amacıyla şu hususlara dikkati çekmek isterim:
Örneğin;
20 TON ATIK LASTİK KAZANIMLARI:
%0 Ürün kazanımı Üretim sonucu günlük ürün kazanım miktarları (EN AZ) KAZANIMIN TÜRÜ
35 – 42 7.000 KG. Yağ
35 – 45 7.000 KG. Siyah Karbon
12 – 15 2.500 KG. Çelik Tel
7 – 12 2.000 M3 Gaz
• Günlük üretim olan 7 ton yağ ve 2.000 m3 gaz; TERMAL JENARATÖR İLE ÜRETİM YAPACAK BİR ELEKTRİK ÜRETİM TESİSİNİN (Aynı Zamanda Bu Tesis Kent Çöplerini Ayırıştırıp; Bir Yandan Kağıt, Metal, Cam, Pet VB. Atıkları da İşleyen, Öte Yandan Ayırıştırım Sonrası Kalan Evsel ve Sanayi Biçiminde üretim yapan yerlerden Sağlanan Mutfak Atıklarından Hızlandırılmış Fermantasyon sonucu Elde edilecek Metan Gaz’ını Kullanan, Gaz Sağımı Sonrası Kalan Atığı Zenginleştirilmiş Gübre Olarak Değerlendiren Dönüştürme Tesisi Özelliğinde Düşünülmelidir.) HER GÜN EN AZ 1 MEGAVAT ELEKTRİK ÜRETİMİNİN BEDAVA HAMMADDE KAYNAĞI ANLAMINDADIR.
• Yine günlük üretim olan 7 ton Siyah Karbon; Belediyelerimizin çocuk oyun alanları için üretim yapacak olan tesislere sağlanacak hammadde girdisinin ötesinde, ASFALT MADDESİNE %20-25 CİVARINDA KARIŞTIRILIP, O ŞEKİLDE ASFALTIN YAYILARAK KULLANIMA SUNULMA SONUCU;
• ASFALT YOLUN KULLANIM ÖMRÜ SON DERECE CİDDİ BİÇİMDE UZAYACAK,
• ASFALT İÇERSİNDE BULUNAN LASTİK MADDESİ KARIŞIMI NEDENİYLE, ARAÇLARIN LASTİKLERİNİN DE AYNI ÖZELLİĞİ TAŞIMASI SONUCU, YANİ LASTİĞİN LASTİKLE TEMASINA BAĞLI OLARAK FREN MESAFESİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALACAK,
• ARAÇLARIN ASFALTA TUTUNMALARININ ÇOK YÜKSEK ORANDA ARTMASI SONUCU YAĞIŞLI HAVALARDA KAYMA RİSKİ NEREDEYSE TAMAMEN ORTADAN KALKACAK,
• BUNLARA BAĞLI OLARAK; HASARLI, YARALI VE ÖLÜMLÜ KAZALARDAKİ ORANLAR CİDDİ BİÇİMDE AZALACAKTIR.
• Özellikle yol bölmelerinde kullanılan BETON BARİYERLER YERİNE, BU BARİYERLERİN DIŞ KISIMLARININ KALIN BİR TABAKA HALİNDE LASTİK KAPLAMALI, İÇERSİ BETON BİÇİMDE YENİDEN DİZAYN EDİLİP ÜRETİLMESİ İLE, BİR YANDA BU KONUDA YAPILANDIRILACAK YENİ ÜRETİM TESİSİNİN OLUŞTURACAĞI İSTİHDAMI, ÖTE YANDA BELEDİYELERİMİZE SAĞLAYACAĞI CİDDİ EKONIMİK GİRDİYİ DİKKATE ALMAK GEREĞİNİ ANIMSATMAKTA YARAR GÖRÜYORUM.
• Elbette sistem, kendi yapılanması sonucu ve zaman içersinde burada hiç aklımıza gelmemiş ürün ve üretimlere bağlı olarak yeni yatırım ve tesisleşmelerini de mutlaka oluşturacaktır.
Bu tesisler için AB fonlarından kaynak sağlamak son derece kolaydır. AB böylesi tesisler için fon’ lama konusunda oldukça istekli davranmaktadır.
Kaldı ki; kullanılacak olan bu miktar bir kredinin birkaç ay’da geri ödeneceği dikkate alındığında, buna karşılık tesisin ürettiği ürünlerin son derece geniş kullanım alanına ve yine önemli bir talep’e dönük olduğu da düşünüldüğünde, geri ödeme konusunda herhangi bir risk’in bulunmadığı ortadadır.
ANCAK PLANLANMIŞ YATIRIM SIRALAMASININ DOĞRU BİÇİMDE YAPILMASI HALİNDE;
BİR YANDAN BİR SONRAKİ TESİSİN HAM GİRDİ KAYNAKLARINI OLUŞTURACAK YAPILANMA GERÇEKLEŞTİRİLİRKEN, DİĞER YANDAN DA BELEDİYELERİMİZ DIŞ KAYNAKLARA BAŞVURMAKSIZIN, BU YATIRIMLARI SON DERECE RAHAT BİÇİMDE KENDİ YARATTIKLARI KAYNAKLARLA KURABİLİR VE KAYNAK BAĞIMLILIĞI YAŞAMAZLAR.
Böyle Bir Yatırımın;
• SAĞLAYACAĞI İSTİHDAM,
• DEĞERLENDİRECEĞİ ATIKLAR,
• BU ATIKLARDAN ELDE EDİLECEK ÇOK FARKLI VE DEĞİŞİK ÜRÜNLERİN ÖNEMİ,
• SAĞLAYACAĞI CİDDİ KAZANÇ NİTELİKLERİYLE BÜTÜNLEŞTİĞİNDE,

BÖYLESİ FARKLI ÖZELLİKLERE SAHİP DÖNÜŞTÜRÜCÜLERİN ÜLKE BOYUTUNDA GÜNDEME GETİRİLMESİ VE BUNLARIN ÜRETİM SÜRECİNE SOKULARAK TOPLUM HİZMETİNE SUNULMASI AYRICALIĞI DA YATIRIMCIYA AİT OLACAKTIR.